Gıda alerjisi nedir?

Gıda alerjilerini gıda intoleransından ayıran en önemli özellik, bağışıklık sisteminizin verdiği tepkidir. Antikorlar (IgE antikorları), vücudu, inflamasyona ve buna eşlik eden semptomlara neden olan moleküller salmaya teşvik ettiğinde gıda alerjileri ortaya çıkar.¹ Bu tür tepkiler genellikle gıdaya maruz kalındıktan hemen sonra ortaya çıkar.

Bağışıklık sistemi normalde zararsız olan bir bileşeni önemli bir tehlike olarak kodladığından dolayı gıda alerjileri bazı kişiler için hayati tehlike yaratabilir.² En yaygın gıda alerjileri şu şekilde sıralanabilir:³

Fıstık
Ağaç yemişleri
Buğday
Yumurta
Kabuklu deniz ürünleri
Balık
Soya
İnek sütü

Gıda reaksiyonları küresel olarak büyük artış göstermektedir. Yapılan araştırmalar fıstık benzeri gıdalara karşı alerjilerin Birleşik Krallıkta iki, Birleşik Devletlerde ise üç katına çıktığını öne sürmekte olup, Çin⁴ ve Hindistan’daki⁵ çocukların gıda alerjilerinin de benzer şekilde genel olarak arttığı görülmüştür.

Küresel olarak bakıldığında çocuklarda en yaygın olarak inek sütüne ve yumurtaya karşı gıda alerjisi geliştiği görülmektedir. Bununla birlikte alerjilerin yaygınlığı yaşanılan coğrafyaya ve bölgede tüketilen gıda ürünlerine göre değişiklik gösterebilir.³ Örneğin Hindistan’daki bir numaralı gıda alerjeni nohut iken, Güney Kore ve Japonya’da yaşayan çocuklar için karabuğday anafilaktik bir tetikleyici görevi görmekte, bu da ilgili ülkelerde sıklıkla tüketilen gıdaları göstermektedir.³

Gıda alerjisi semptomları

Gıda alerjisinin semptomları, sürece dahil olan bağışıklık hücrelerinin lokasyonuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu açıdan bakıldığında, gıda alerjisi olan kişiler cilt reaksiyonları,gastrointestinal rahatsızlık yaşayabilir. Alerjene karşı verilen en ciddi reaksiyon ise hayati tehlikeye neden olan anafilaksidir.⁶

Gıda alerjileri nasıl teşhis edilir?

Gıda alerjileri genellikle alerji ve immünoloji alanında uzmanlaşmış bir doktor tarafından teşhis edilir.Çocuklukta ortaya çıkan bazı alerjiler yaş ilerledikçe azalsa da birçok insanın ilgili alerjenden ömür boyunca kaçınması gerekir, çünkü bu alerjene az miktarda bile olsa maruz kalmak vücudun tepki vermesine yol açabilir.⁴

Gıda alerjilerinin nedeni nedir?

Gıda alerjilerinin altında yatan nedenler karmaşık olup, bilim insanları alerjilerin hem genetiğe hem de çevresel faktörlere bağlı olduğuna inanmaktadır.⁷ Bu da, eğer aile üyelerinizden birinde gıda alerjisi varsa sizin de alerjik reaksiyon göstermeye yatkın olduğunuz anlamına gelir; ancak kişilerin maruz kaldıkları maddeler veya akışkanlıkları da bu riski artırır. Cinsiyet ve genetik dışındaki olası risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

Sezaryen doğum⁸
Gıda ile ilk tanışma yaşı⁹

Gıda intoleransı nedir?

Gıda intoleransı bazı durumlarda gıda hassasiyetiyle karıştırılır, ancak intolerans ve hassasiyet aynı şeyler değildir. Semptomlar benzer olsa da, bağışıklık sistemiyle hiçbir ilgisi bulunmayan intolerans tamamen farklı bir sorundur. Gıda intoleransı, belirli gıda ürünlerinin sindirilmesini zorlaştıran işlevsel sindirim sorunları nedeniyle bağırsakta oluşur.¹⁰

Sık görülen gıda intoleransları nelerdir?

En yaygın gıda intoleransı, laktoz intoleransıdır. Süt ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozu parçalayan laktaz enzimi vücutta bulunmadığında laktoz intoleransı ortaya çıkar. Küresel olarak bakıldığında dünya nüfusunun %68’inin laktoz ile ilgili bir tür emilim bozukluğu yaşadığı tahmin edilmektedir.¹¹

Yaygın olarak görülen bir diğer intolerans da FODMAP içeren gıda intoleransıdır. FODMAP, kısa zincirli karbonhidrat grubuna giren, fermente olabilen oligosakkarit, disakkarit, monosakkarit ve poliolleri ifade eden bir kısaltmadır. FODMAP intoleransı olan kişiler bu gıdaları sindirmekte sorun yaşar.¹²

Gıda intoleransı semptomları nelerdir?

İntoleranslar, belirli gıda ürünlerinin sindirilmesiyle ilgili sorunları ifade ettiği için intolerans semptomları da genellikle gastrointestinal kanalları kapsamaktadır.¹³

Gıda intoleransları nasıl teşhis edilir?

Gıda intoleransları da genellikle şüphelenilen gıdayla ilgili bir eliminasyon diyetiyle teşhis edilir. Örneğin laktoz intoleransında sütün tüketilmemesi semptomları ortadan kaldırır. Laktoz intoleransını teşhis etmek için bir test bulunsa da birçok doktor daha invaziv bir prosedürden kaçınmak için hastalarının diyetlerinden sütü çıkarmalarını istemektedir.

Gıda Alerjileri, ve İntoleransları Rehberi

Gıda ile ilgili semptomlarınızı göz ardı etmeyin ve sağlığınızı destekleyin

Yedikleriniz ve hissettikleriniz arasında bir ilişki olduğundan şüpheleniyorsanız, kendinizi yeniden eskisi gibi hissetmek için bunun altında yatan sebeplere odaklanmanız gerekiyor. Bahsettiğimiz üç konu arasından en ciddisi alerjiler olsa da, gıda hassasiyeti veya intoleransı da yaşam kalitenizi önemli ölçüde düşürebilir.

Vücudunuzun hangi gıdaya tepki verdiğini anladığınızda, altta yatan sebep ne olursa olsun bu gıda ürününden kaçınmanız gerekir. Bu gıda ürününden eser miktarda tüketmek bile hassas kişileri etkileyebilir, dolayısıyla bu ürünlerden tamamen kaçınmak için tüm gıda ürünlerinin etiketlerini nasıl kontrol etmeniz gerektiğini bilmelisiniz.

Konu ister gıda alerjisi, ister gıda hassasiyeti olsun uzun vadede sağlığınızı desteklemek için size testlerde ve eliminasyonda rehberlik edecek uygun bir uzmanla çalışmak hayatınızı çok kolaylaştıracaktır.

_{Caitlin Beale, MS, RDN, tescilli bir diyetisyen ve sağlık ile ilgili makaleler yazan bağımsız bir yazardır. Beslenme alanında yüksek lisans sahibi olan Caitlin Beale’in tescilli bir diyetisyen olarak 10 yılı aşkın tecrübesi bulunmaktadır. Caitlin Beale hakkında daha fazla bilgi almak için}_{www.caitlinbealewellness.com}_{adresini ziyaret edebilirsiniz.}

_{+Bu makalede belirtilen görüşler yazara/yazarlara aittir. Pure Encapsulations®’ın fikir veya görüşlerini yansıtmamaktadır.}

^{1. “Food Allergy.” (Gıda Alerjisi) Metin. National Library of Medicine. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.}^{https://medlineplus.gov/foodallergy.html}^.

^{2. Seth, Divya, Pavadee Poowutikul, Milind Pansare ve Deepak Kamat. “Food Allergy: A Review.” (Gıda Alerjisi: Bir İnceleme) Pediatric Annals 49, no. 1 (1 Ocak 2020): e50–58.}^{https://doi.org/10.3928/19382359-20191206-01}^.

^{3. Loh, Wenyin ve Mimi L. K. Tang. “The Epidemiology of Food Allergy in the Global Context.” (Küresel Bağlamda Gıda Alerjisi Epidemiyolojisi) International Journal of Environmental Research and Public Health 15, no. 9 (Eylül 2018): 2043.}^{https://doi.org/10.3390/ijerph15092043}^.

^{4. Sicherer, Scott H. ve Hugh A. Sampson. “Food Allergy: Epidemiology, Pathogenesis, Diagnosis, and Treatment.” (Gıda Alerjisi: Epidemiyoloji, Patojenez, Tanı ve Tedavi) The Journal of Allergy and Clinical Immunology 133, no. 2 (Şubat 2014): 291–307; quiz 308.}^h ^{ttps://doi.org/10.1016/j.jaci.2013.11.020}^.

^{5. Jm, Devdas, Mckie C, Fox At ve Ratageri Vh. “Food Allergy in Children: An Overview.” (Çocuklarda Gıda Alerjisi: Genel Bir Bakış) Indian Journal of Pediatrics 85, no. 5 (Mayıs 2018).}^{https://doi.org/10.1007/s12098-017-2535-6}^.

^{6. Anaphylaxis Campaign. “Signs and Symptoms.” (Belirti ve Bulgular) Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.}^{https://www.anaphylaxis.org.uk/hcp/what-is-anaphylaxis/signs-and-symptoms/}^.

^{7. Sicherer, Scott H. ve Hugh A. Sampson. “Food Allergy: A Review and Update on Epidemiology, Pathogenesis, Diagnosis, Prevention, and Management.” (Gıda Alerjisi: Epidemiyoloji, Patojenez, Tanı, Önleme ve Yönetim ile İlgili Bir İnceleme ve Güncelleme)Journal of Allergy and Clinical Immunology 141, no. 1 (1 Ocak 2018): 41–58.}^{https://doi.org/10.1016/j.jaci.2017.11.003}^.

^{8. Papathoma, Evangelia, Maria Triga, Sotirios Fouzas ve Gabriel Dimitriou. “Cesarean Section Delivery and Development of Food Allergy and Atopic Dermatitis in Early Childhood.” (Sezaryen Doğum ve Erken Çocuklukta Gıda Alerjisi ve Atopik Dermatit Gelişimi) Pediatric Allergy and Immunology: Official Publication of the European Society of Pediatric Allergy and Immunology 27, no. 4 (Haziran 2016): 419–24.}^{https://doi.org/10.1111/pai.12552}^.

^{9. Perkin, Michael R., Kirsty Logan, Henry T. Bahnson, Tom Marrs, Suzana Radulovic, Joanna Craven, Carsten Flohr ve ark. “Efficacy of the Enquiring About Tolerance (EAT) Study among Infants at High Risk of Developing Food Allergy.” (Gıda Alerjisi Riski Yüksek Olan Bebeklerde Tolerans Araştırması (Enquiring About Tolerance, EAT) Çalışmasının Etkinliği) The Journal of Allergy and Clinical Immunology 144, no. 6 (Aralık 2019): 1606-1614.e2.}^{https://doi.org/10.1016/j.jaci.2019.06.045}^.

^{10. Zopf, Yurdagül, Eckhart G. Hahn, Martin Raithel, Hanns-Wolf Baenkler ve Andrea Silbermann. “The Differential Diagnosis of Food Intolerance.” (Gıda İntoleransının Ayırıcı Tanısı) Deutsches Ärzteblatt International 106, no. 21 (Mayıs 2009): 359–70.}^{https://doi.org/10.3238/arztebl.2009.0359}^.

^{11. Storhaug, Christian Løvold, Svein Kjetil Fosse ve Lars T. Fadnes. “Country, Regional, and Global Estimates for Lactose Malabsorption in Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis.” (Yetişkinlerde Laktoz Malabsorbsiyonu ile İlgili Ülke Düzeyinde, Bölgesel ve Küresel Tahminler: Sistematik Bir İnceleme ve Meta-Analiz) The Lancet. Gastroenterology & Hepatology 2, no. 10 (Ekim 2017): 738–46.}^{https://doi.org/10.1016/S2468-1253(17)30154-1}^.

^{12. Gibson, Peter R. ve Susan J. Shepherd. “Evidence-Based Dietary Management of Functional Gastrointestinal Symptoms: The FODMAP Approach.” (Fonksiyonel Gastrointestinal Semptomların Kanıta Dayalı Diyetle Yönetimi: FODMAP Yaklaşımı) Journal of Gastroenterology and Hepatology 25, no. 2 (Şubat 2010): 252–58.}^{https://doi.org/10.1111/j.1440-1746.2009.06149.x}^.

^{13. Savaiano, Dennis A., Andrew J. Ritter, Todd R. Klaenhammer, Gareth M. James, Amy T. Longcore, Justin R. Chandler, W. Allan Walker ve Howard L. Foyt. “Improving Lactose Digestion and Symptoms of Lactose Intolerance with a Novel Galacto-Oligosaccharide (RP-G28): A Randomized, Double-Blind Clinical Trial.” (Laktoz Sindiriminin ve Laktoz İntoleransı Semptomlarının Yeni Galaktooligosakkaritle İyileştirilmesi (RP-G28): Randomize, Çift Kör Klinik Deney) Nutrition Journal 12 (13 Aralık 2013): 160.}^{https://doi.org/10.1186/1475-2891-12-160}^.